Vooruitblik

Focus op arbeidsmarkt

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt lijken een bepalende factor voor economische vooruitzichten. Werkloosheid werd in het verleden vaak als een zogenaamde ‘lagging factor’ gezien. Dat kwam omdat werkloosheid vaak pas toe nam als de recessie al ten einde liep. Maar dat is veranderd door het toegenomen belang van consumentenbestedingen voor economische groei. Een serieuze verslechtering van de arbeidsmarkt kan via lagere consumentenbestedingen ook het begin zijn van een recessie. Tot nu toe zijn de signalen wat dat betreft gemengd. In de VS loopt de werkloosheid al een jaar gestaag op maar blijft deze met 4,2% nog altijd historisch laag. Hetzelfde geldt voor de eurozone, waar de werkloosheid in augustus met 6,4% het laagste niveau bereikte sinds het begin van de metingen in 1999. Dat ontwikkelingen op de arbeidsmarkt toch steeds meer op het vizier van economen en beleggers staan, werd begin augustus wel duidelijk toen tegenvallende werkgelegenheidscijfers uit de VS aanleiding waren voor scherpe koersdalingen op aandelenbeurzen en voor een vlucht naar staatsobligaties.

Iedereen naar de stembus

Naast ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zullen ook te uitkomsten van verschillende verkiezingen bepalend blijven voor de economische vooruitzichten. Dit jaar gaat ruim 40% van de wereldbevolking naar de stembus. Daarbij springen de presidentsverkiezingen in de VS op korte termijn het meeste in het oog. Maar ook in Duitsland en Frankrijk kan politieke instabiliteit invloed houden op toekomstig economisch beleid. Een gemeenschappelijke noemer is dat economieën in de jaren na de coronapandemie ondersteund werden door zeer stimulerend begrotingsbeleid van overheden. De ruimte daarvoor wordt steeds beperkter gezien de sterk opgelopen overheidsschulden en hogere rentes.

Geopolitieke spanningen blijven

Dan hebben we het nog niet gehad over de geopolitieke spanningen. De voortdurende oorlog in Oekraïne en de strijd tussen Israël en Hamas in Gaza (en inmiddels ook Hezbollah in Libanon) blijven een grote bedreiging voor de wereldeconomie. Opvallend is wel dat conflictsituaties in het verleden, zeker in het Midden-Oosten, de wereldeconomie vaak beïnvloedden via een hogere olieprijs. Daar lijkt nu geen sprake van te zijn. De olieprijs is recent gedaald tot minder dan 70 dollar per vat en dit jaar gemiddeld ruim onder de 80 dollar per vat gebleven.

Hoge mate van onzekerheid

Voor de komende periode liggen er voor Europa en de VS meer renteverlagingen in het verschiet. De rentemarkt rekent er nu op dat de Europese basisrente over een jaar onder de 2% uitkomt en de Amerikaanse rond 3%. Gezien de afnemende inflatie en verslechterende economische vooruitzichten vinden wij dit geen onredelijks verwachting. Volatiliteit lijkt terug van weggeweest op de financiële markten, zoals we in augustus zagen toen aandelenkoersen sterk daalde naar aanleiding van tegenvallende werkgelegenheidscijfers. Ook lagere langere rentes duiden op meer onzekerheid onder beleggers, waarbij staatsobligaties fungeren als veilige haven. Toch kunnen aandelenbeurzen snel herstellen wanneer angst voor recessie naar de achtergrond verdwijnt en rentes verder dalen. Mede gezien de recente escalatie van vijandelijkheden in het Midden-Oosten en de onzekere verkiezingsuitkomst in de VS, zien wij op dit moment geen aanleiding voor een uitgesproken tactische positionering ten aanzien van beleggingscategorieën en regio’s.