Vooruitblik

Afkoeling ontwikkelde economieën

Met een verwachte groei van 3% lijkt 2024 voor de wereldeconomie als geheel niet heel anders te gaan verlopen dan 2023. Per regio lopen de vooruitzichten wel uiteen. In de Verenigde Staten is de rente de afgelopen jaren snel en hard gestegen. De gevolgen daarvan zullen naar verwachting in 2024 pas goed merkbaar worden. Daarnaast kunnen ook het opraken van de corona-spaargelden en de beperkte ruimte voor extra overheidsbestedingen de groei van de Amerikaanse economie belemmeren. Voor Europa zijn de groeivooruitzichten ook niet bijzonder goed maar na de stagnatie in 2022 en 2023 is er wel ruimte voor enig herstel. In China lijken de autoriteiten de huidige groeidoelstelling van 5% te handhaven. Het valt echter ook niet uit te sluiten dat ze genoegen nemen met een lagere (en wellicht meer realistische) groei. De vooruitzichten voor opkomende economieën zijn relatief gunstig. De centrale banken van Brazilië en Chili zijn in 2023 al begonnen met het verlagen van basisrentes. Daarnaast is de recente zwakte van de Amerikaanse dollar gunstig voor opkomende landen met schulden in buitenlandse valuta. Maar de zwakke groei van China heeft wel een sterke invloed op Aziatische landen (zoals Thailand en Zuid Korea) en de verkiezingen dit jaar in landen als India en Zuid-Afrika zorgen voor onzekerheid.

Geopolitieke spanningen blijven bepalend

Geopolitieke risico’s blijven bepalend voor de ontwikkeling van de wereldeconomie in 2024. De invloed van de oorlog in Oekraïne was al eerder duidelijk; onder andere via de sterke stijging van voedsel- en energieprijzen. Maar in het laatste kwartaal van 2023 is daar een tweede oorlog bijgekomen, tussen Israël en Hamas. De directe invloed van deze oorlog op de wereldeconomie lijkt tot nu toe beperkt maar indirect is deze wel merkbaar. Bijvoorbeeld via de aanvallen van door Iran gesteunde Houthi-rebellen uit Jemen op de scheepvaart in de Rode Zee en de reactie hierop van de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. De Rode Zee vormt onderdeel van een voor de wereldhandel essentiële verbindingsroute. Ook kan klimaatverandering in toenemende mate concrete gevolgen hebben voor de wereldeconomie. Een recent voorbeeld daarvan is de extreme droogte in Panama, die de doorgang van het Panama-kanaal belemmert en daarmee een extra hindernis vormt voor de wereldhandel. Tenslotte zal er in 2024 veel aandacht uitgaan naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november.

Rentemarkten rekenen op verlaging

Waar rentemarkten eerst nog verwachten dat de eerste renteverlagingen in de zomer van 2024 zouden plaatsvinden, gaan ze er nu vanuit dat dit mogelijk al in maart gebeurt. Zowel in de eurozone als in de Verenigde Staten. Bovendien is de verwachting dat er meerdere renteverlagingen op rij doorgevoerd zullen worden. Daarmee zou de basisrente in de eurozone eind 2024 uitkomen rond de 2,5% (nu 4%) en in de Verenigde Staten rond de 3,75% (nu 5,25%).

Te hard van stapel? De vraag is wel of rentemarkten met bovenstaande verwachting niet te hard van stapel lopen. Weliswaar deed Fed-voorzitter Jerome Powell afgelopen december weinig moeite om de rentemarkt op een ander idee te brengen, maar in de eigen voorspellingen houdt de Amerikaanse centrale bank rekening met minder renteverlagingen dan de markt verwacht. ECB-voorzitter Christine Lagarde maakte duidelijk dat alhoewel renteverhogingen niet meer heel waarschijnlijk lijken, de Europese centrale bank voorlopig toch nog niet aan renteverlagingen toe is. Met de onzekerheden rondom inflatieontwikkelingen op de korte termijn in het achterhoofd, lijken renteverlagingen vanaf maart misschien aan de vroege kant.